2022 był pierwszym pełnym rokiem bez lockdownów dla branży centrów handlowych, ale na jego początku wciąż obowiązywały restrykcje covidowe, co odbijało się na odwiedzalności i obrotach. Krótko po zniesieniu obowiązku noszenia maseczek pod koniec marca, centra handlowe zaczęły notować znacząco wyższy footfall oraz sprzedaż, a strefy gastronomiczne zapełniły się klientami. Kończymy rok z obrotami w większości kategorii istotnie powyżej 2019 r. oraz odwiedzalnością zbliżającą się do poziomów sprzed pandemii. Obecnie czekamy na wyniki grudnia, który jest najważniejszym miesiącem dla handlu. Dobry start w 2023 r., który ze względu na sytuację gospodarczą może być trudny, jest potrzebny całej branży – zarówno właścicielom, jak i najemcom – pisze w komentarzu dla Omnichannelnews.pl Agata Sekuła, członek zarządu EPP odpowiedzialny za inwestycje i komercjalizację nieruchomości.
Skutki pandemii i podjętych wówczas decyzji ustawowych odczuli wszyscy właściciele centrów handlowych, a wprowadzona abolicja czynszowa znacząco nadwyrężyła ich kondycję finansową – naszą również. Weszliśmy więc w 2022 rok z wyzwaniami i znaczącymi zmianami. By spłacić zobowiązania kredytowe, podjęliśmy decyzję o wycofaniu akcji EPP z obrotu giełdowego oraz reorganizacji naszego portfela poprzez stworzenie dwóch nowych struktur JV dla dwóch sub-portfeli oraz sprzedaż projektu deweloperskiego i jednego z niestrategicznych aktywów. Dzięki tym zmianom wzmocniliśmy naszą sytuację finansową i utrzymaliśmy pozycję rynkową, pozostając największym zarządcą centrów handlowych w Polsce. Było to bardzo potrzebne, zwłaszcza, że pojawiły się kolejne wyzwania – tym razem ekonomiczne.
Brakuje nowych marek
Wybuch wojny w Ukrainie zachwiał gospodarkami Europy. W wyniku ograniczonej dostępności surowców, wzrostu ich cen oraz niepewności na rynkach finansowych, Polska mierzy się z istotnym spadkiem tempa wzrostu gospodarczego oraz szalejącą inflacją. Ekonomiści przewidują, że jej szczyt przypadnie na Q1 2023. Malejąca siła nabywcza oraz topniejące oszczędności nie sprawiły jeszcze wprawdzie, że konsumenci zrezygnowali z zakupów, ale kupują ostrożniej, szukając promocji i atrakcyjnych ofert. Reakcją na tę sytuację jest dynamiczny rozwój value retailers oraz parków handlowych, w których dominują takie koncepty. W odpowiedzi na to zjawisko w listopadzie otworzyliśmy w Galerii Twierdza w Zamościu retail park. Na 4200 mkw. znalazły się takie marki jak np. Sinsay, KiK, JYSK czy Action. Już teraz widzimy znaczący wzrost odwiedzalności w obiekcie.
W obszarze leasingu branża mierzy się z ograniczoną dostępnością nowych marek na rynku – w 2022 r. mieliśmy tylko jeden duży debiut marki modowej, tj. UNIQLO – oraz konsekwencjami wychodzenia wielkoformatowych hipermarketów, np. Tesco, z centrów handlowych. W obiektach EPP na zwolnione w ten sposób powierzchnie wprowadzamy bardziej kompaktowe koncepty spożywcze z ofertą trafiającą do wymagającego klienta oraz nowe marki z innych segmentów, w tym value retailers. Zrobiliśmy tak m.in. w Galerii Amber, Veneda, Olimpia czy Solnej, co pozytywnie przekłada się na wyniki tych obiektów.
ESG i strategia digitalizaciji
Zmiany dotyczące branży, które dyktują konsumenci na równi z biznesem oraz prawodawstwem dotyczą też odpowiedzialnego prowadzenia działalności. W EPP bardzo świadomie i odpowiedzialnie podeszliśmy do tego tematu, tworząc strategię ESG i publikując w 2022 r. pierwszy raport. Nasze podejście bazuje na odpowiedzialności wobec planety i ludzi. Działania w obszarze środowiska koncentrujemy na ograniczaniu emisyjności naszych obiektów. Inwestujemy w odnawialne źródła energii, montujemy panele fotowoltaiczne, modernizujemy oświetlenie, ograniczamy zużycie wody oraz segregujemy odpady. Realizujemy też liczne działania na rzecz lokalnych społeczności.
Oprócz ESG, wiodącym kierunkiem rozwoju sektora będzie także omnichannel, czyli skuteczne łączenie świata zakupów offline i online, by konsumenci mogli kupować gdzie, jak i kiedy chcą. Te sfery coraz silniej ze sobą współpracują, pozwalając generować lepsze wyniki. Coraz więcej marek online uruchamia nowe salony stacjonarne, np. MODIVO czy e-obuwie.pl, które niedawno dołączyły do najemców Wzorcowni czy kaliskiej Galerii Amber. By być tam, gdzie nasz klient oraz usprawniać operacje, wdrożyliśmy strategię digitalizacji naszej działalności. Do współpracy z naszymi najemcami wykorzystujemy aplikację EPP Connect, a w centrach handlowych rozwijamy rozwiązania z obszaru digital marketingu.
Nie sposób pominąć ważnego wyzwania, z którym już się mierzymy i będzie tak również w 2023 roku. Chodzi o wzrost kosztów utrzymania centrów handlowych, który wynika przede wszystkim z rosnących cen energii, płac i inflacji. Przemyślane działania optymalizacyjne oraz mądre oszczędności są tutaj niezbędne. Aby oszczędzać energię wprowadziliśmy zmiany w systemach BMS optymalizujące pracę urządzeń, wymieniamy oświetlenie na LED, inwestujemy w panele fotowoltaiczne. W działania angażujemy również najemców i naszych pracowników, prowadząc kampanię edukacyjną i zachęcając do świadomego korzystania z zasobów.
Mam nadzieję, że 2023 rok przyniesie stabilizację sytuacji gospodarczej i wzmocnienie kondycji polskich konsumentów. Tego w imieniu EPP życzę całej branży.
Autorką komentarza jest Agata Sekuła, członek zarządu EPP odpowiedzialny za inwestycje i komercjalizację nieruchomości.
Komentarz z cyklu: Trendy i wyzwania rynku retail. Cały materiał z wypowiedziami ekspertów zostanie opublikowany w najbliższym numerze magazynu Omnichannel Voice.