2023 rok stanął pod znakiem wzmożonej aktywności deweloperów, którzy oddali do użytku ok. 450 000 mkw. nowej powierzchni. Coraz lepszą kondycję polskiego sektora potwierdza szereg debiutów sieci handlowych – w ciągu ostatnich 12 miesięcy do Polski weszło aż 29 nowych brandów, czyli najwięcej od 2017 roku.
Z kolei hamująca dynamika wzrostu cen przekłada się na lepsze nastroje konsumentów, co znajduje odzwierciedlenie w wyższych obrotach obiektów handlowych.
PODAŻ: IV kwartał z najlepszym wynikiem nowej podaży
Według danych Cushman & Wakefield, w 2023 roku deweloperzy oddali do użytku 447 000 mkw. GLA w ramach otwarć obiektów powyżej 5000 mkw. lub ich rozbudów. Natomiast w bilansie uwzględniającym zamknięcie czterech galerii handlowych oraz outletu wyprzedażowego w Bydgoszczy całoroczna nowa podaż ukształtowała się na poziomie 343 000 mkw. Za 80 proc. oddanych do użytku obiektów odpowiadały parki, zaś centra handlowe – tylko za 15 proc..
– Najlepszy wynik podaży zanotował IV kwartał, w którym ukończono budowę 217 tys. mkw. GLA nowoczesnej powierzchni handlowej. W ciągu trzech ostatnich miesięcy roku na rynku otworzyło się 20 nowych nieruchomości handlowych, trzy wcześniej istniejące przebudowano, jeden obiekt przeszedł rozbudowę, a cztery inne zmodernizowano. Tym samym całkowite zasoby nowoczesnej powierzchni handlowej w Polsce wynoszą obecnie ok. 16,3 mln mkw. Warto podkreślić, że prognozy dotyczące 2024 roku są obiecujące, gdyż analizując obiekty w szczególności będące w budowie można spodziewać się, że wyniki podaży będą zbliżone lub nawet lepsze niż w minionym roku – komentuje Ewelina Staruch, Analityczka rynku handlowego, Cushman & Wakefield.
Największymi obiektami, których otwarcia nastąpiły w IV kwartale, były Ozimska Park w Opolu o GLA 17 000 mkw. (przebudowa Galerii Ozimskiej, gdzie głównym najemcą było Tesco), N-Park Olkusz (powierzchnia GLA ok. 16 tys. mkw.), Pasaż Kępiński w Baranowie (park handlowy o powierzchni 12 000 mkw.) oraz Park Handlowy Targowa w Przasnyszu (12 000 mkw.).
– Według stanu na koniec 2023 roku w budowie pozostawało ok. 370 000 mkw. powierzchni w ramach 38 obiektów, których otwarcia są zaplanowane na lata 2024-25, z czego 27 nieruchomości stanowią parki handlowe. Ponadto prowadzone są rozbudowy dziewięciu funkcjonujących już obiektów, między innymi centrum handlowego Sukcesja w Łodzi czy dwóch obiektów po Tesco w Bytomiu i Przemyślu, które zostaną przekształcone na parki handlowe – dodaje Ewelina Staruch.
POPYT: najlepsze statystyki otwarć nowych marek od sześciu lat
Jak szacuje Cushman & Wakefield, tylko w ostatnim kwartale 2023 roku do Polski weszło aż 11 nowych marek – Lichi, Moschino Jeans, Herse, Milk Bar, PLNY LALA, Guerlain, OD Store, WMF, Moomin shop, JUST IN CASE oraz Mokida. W całym minionym roku na rynku zadebiutowało aż 29 retailerów, co jest najlepszym wynikiem od 2017 roku. Ponadto odnotowane zostały tylko dwa wyjścia sieci handlowych z polskiego rynku.
SPRZEDAŻ DETALICZNA: październik jedynym miesiącem ze wzrostem w 2023 roku
Z dotychczasowego podsumowania statystyk sprzedaży detalicznej w cenach stałych (styczeń-listopad 2023) publikowanego przez GUS wynika, że październik był jedynym miesiącem, w którym odnotowano rokroczny wzrost sprzedaży, a wyniósł on 2,8 proc.. W pozostałych miesiącach minionego roku wystąpiły spadki, przy czym najwyższy sięgnął 7,3 proc. w marcu i kwietniu. Listopad zarejestrował spadek o 0,3 proc. r/r. W okresie styczeń-listopad 2023 roku sprzedaż zmalała o 2,4 proc. r/r.
Listopad jest szczególnym miesiącem dla handlu ze względu na Czarny Piątek otwierający kilkutygodniowy sezon świątecznych zakupów. Analiza sprzedaży detalicznej w listopadzie 2023 wykazała jednak, że tylko dwie kategorie odnotowały wzrost r/r i były to Pojazdy samochodowe, motocykle i ich części (+11,8 proc. r/r) oraz Farmaceutyki, kosmetyki, sprzęt ortopedyczny (+4,1 proc. r/r). Najwyższe spadki sprzedaży wystąpiły w przypadku grup Meble, RTV, AGD (-10,1 proc. r/r) i Prasa, książki (-9,1 proc. r/r).
Z kolei w listopadzie 2023 roku udział sprzedaży internetowej był najwyższy i osiągnął poziom 11,7 proc..
ODWIEDZALNOŚĆ I OBROTY: dobre wyniki odwiedzalności, obroty po uwzględnieniu inflacji nieznacznie wyższe niż w 2022 roku
– Odwiedzalność w centrach i parkach handlowych w ostatnim kwartale wzrosła względem 2022 roku, ale nie udało się przewyższyć wyniku z przedpandemicznego 2019 roku. W październiku zarejestrowano średnio 452 tys. odwiedzin klientów na jeden obiekt handlowy, w listopadzie wskaźnik ten sięgnął 424 tys. osób, a w grudniu przekroczył 520 tys. osób. Względem 2022 roku wzrosty odwiedzalności wyniosły odpowiednio 3,7 proc. r/r w październiku, 1,8 proc. r/r w listopadzie oraz 0,5 proc. r/r w grudniu – komentuje Ewa Derlatka-Chilewicz, Head of Research, Cushman & Wakefield.
Czwarty kwartał jest okresem najwyższych wpływów finansowych dla najemców galerii handlowych. W październiku uśrednione obroty przekroczyły 1070 PLN netto na mkw. powierzchni, zaś w listopadzie wyniosły 1110 PLN netto na mkw.
– Nominalne wzrosty obrotów r/r wyniosły 5 proc. w październiku i aż 8 proc. w listopadzie, jednak analizując je w ujęciu realnym, biorąc pod uwagę inflację, można zauważyć, że w październiku odnotowano niewielki spadek o 1,6 proc. r/r, ale w listopadzie wystąpił już nieznaczny, bo 1 proc. wzrost. Związane jest to z hamowaniem dynamiki wzrostu cen oraz z poprawą nastrojów konsumenckich. Warto podkreślić, że realne wzrosty sprzedaży w centrach handlowych w takich kategoriach jak odzież i obuwie, prasa i książki czy zdrowie i uroda były w 2023 roku wyższe niż wyniki sprzedaży detalicznej publikowane przez GUS, co świadczy o lepszej kondycji centrów handlowych na tle całego rynku handlowego – dodaje Ewa Derlatka-Chilewicz.
CZYNSZE: parki handlowe notują najwyższe wzrosty
We wszystkich trzech badanych grupach nieruchomości handlowych, czyli galeriach, parkach i przy ulicach handlowych zaobserwowano w ciągu roku wzrosty średnich czynszów.
– Porównanie IV kwartału 2023 do IV kwartału roku 2022 wykazało, że najwyższe wzrosty stawek czynszowych dotyczyły parków handlowych i wyniosły 12,5 proc., podczas gdy dynamika czynszów w centrach i przy ulicach handlowych ukształtowała się na poziomie ok. 7 proc. r/r. Niestety, na początku 2024 roku najemcy muszą przygotować się na kolejne podwyżki ze względu na indeksację czynszów oraz wzrosty opłat eksploatacyjnych – mówi Paulina Bauer, Head of Retail Asset Services, Cushman & Wakefield.
PUSTOSTANY: najwyższy poziom powierzchni niewynajętej w Poznaniu (4,4 proc.)
Średni poziom pustostanów w obiektach handlowych w szesnastu największych polskich aglomeracjach o liczbie ludności przekraczającej 180 tys. mieszkańców wyniósł 3,3 proc. (stan na trzeci kwartał 2023 roku). Najmniej wolnej powierzchni do wynajęcia można znaleźć w Toruniu (1,1 proc. pustostanów), Kielcach (1,4 proc.) Krakowie (1,7 proc.) oraz Łodzi (1,8 proc.).