Związek Polskich Pracodawców Handlu i Usług (ZPPHiU) podkreśla, jak istotne znaczenie mają zawierane przez najemców ubezpieczenia. Pożar czy zniszczenia w centrach handlowych uniemożliwiają handel lub wpływają na utratę majątku. Choć nieruchomość należy do wynajmującego, obecnie, w ramach tzw. opłat wspólnych, koszty ubezpieczenia obiektu pokrywają najemcy. W przypadku wystąpienia zdarzeń, za które wypłacane jest odszkodowanie, jedynym jego beneficjentem pozostaje właściciel centrum. ZPPHiU sygnalizuje, że najemcy nie znając polisy, nie wiedzą, jaki jest zakres ubezpieczenia.
Mimo, że ubezpieczenie majątkowe jest opłacane przez najemcę, wynajmujący wymaga, by ubezpieczenie zostało zawarte, a kopia polisy zazwyczaj jest załącznikiem do umowy najmu. Jak podkreśla ZPPHiU, ubezpieczenie majątkowe może i powinno obejmować swoim zakresem obiekt, czyli nieruchomość jako całość.
Sytuacja najemców w centrach handlowych
Wymienione ubezpieczenia to tylko niektóre z zawieranych przez najemców w centrach handlowych. Podpisywane są także ubezpieczenia OC, ubezpieczenia na czas prowadzenie prac budowlanych czy od utraty zysku. Zakres ubezpieczenia determinuje wysokość składek.
– Tragiczny w skutkach pożar w centrum handlowym Marywilska 44 zwrócił uwagę na sytuację najemców w centrach handlowych w aspekcie zagrożenia takimi zdarzeniami. Z pewnością centrum było ubezpieczone. Wypłata odszkodowania zapewne nie nastąpi szybko, ale straty wynajmującego zostaną zrekompensowane, przy założeniu, że nie naruszył przepisów. Przypomnieć trzeba, że zabezpieczenia przeciwpożarowe budynku (w doniesieniach medialnych wymieniane są tryskacze i grodzie), których prawidłowe funkcjonowanie jest odpowiedzialnością właściciela, nie zadziałały prawidłowo z przyczyn, które ustala prokuratura. Najemcy centrum zostali bez miejsca pracy, często z utrudnionym dostępem do odszkodowań czy wsparcia publicznego, ze względu na spalenie dokumentacji. Ta sytuacja jest szczególna, ponieważ w centrum Marywilska 44 nie było wielu najemców sieciowych – mówi Zofia Morbiato, dyrektor generalna Związku Polskich Pracodawców Handlu i Usług (ZPPHiU).
Koszty wspólne
Obecnie do kosztów wspólnych wynajmujący zaliczają elementy dla stworzenia komfortu klientom, takich jak: sprzątanie, oświetlenie, ochronę powierzchni poza sklepami i punktami usługowymi, w tym m. in. korytarze, toalety, parkingi, wejścia, schody, windy. Na najemców są jednak także przenoszone koszty zarobków i szkoleń personelu zarządcy, podatków od nieruchomości należnych od wynajmującego, kar administracyjnych na niego nałożonych, rekomercjalizacji, odzyskiwania należności, oraz ubezpieczenia centrum handlowego.
Oznacza to, że właściciele galerii handlowych obarczają najemców wszystkimi swoimi ryzykami biznesowymi. Według ZPPHiU praktyki te należy zmienić, a ryzyka właścicieli nieruchomości powinny być elementem wyłącznie ich działalności i ich biznesplanu.
Kilka pytań, na które powinien znać odpowiedź każdy najemca
To odpowiedni moment, żeby zadać pytanie, czy najemcy podpisując umowę najmu wiedzą:
- kto jest faktycznie odpowiedzialny za działanie systemów bezpieczeństwa przeciwpożarowego w centrach handlowych?
- kto przygotowuje, wykonuje i serwisuje instalacje bezpieczeństwa w centrach?
- jak często i przez kogo jest kontrolowana prawidłowość działania instalacji?
- czym skutkuje zrzeczenie się w polisie roszczeń w stosunku do ubezpieczyciela wynajmującego?
- kto pozwala na funkcjonowanie centrów, w których korytarze powierzchni wspólnych są zapchane tzw. wyspami w taki sposób, że dwa wózki dziecięce mają problem z minięciem się?
- Jaka jest odpowiedzialność regulatora w tym złożonym obszarze? Czy skomplikowanie materii nie wymaga, by Państwo włączyło się w sprecyzowanie jednoznacznych zasad działania zabezpieczeń przeciwpożarowych w wielkopowierzchniowych obiektach handlowych, zanim wydarzy się kolejna tragedia?