Polska edycja badania raportowania zrównoważonego rozwoju bazuje na analizie raportowania finansowego, niefinansowego oraz ujawnień na stronach internetowych 5 800 spółek z 58 krajów, w tym z Polski. W próbie badawczej 100 największych pod względem przychodu firm w Polsce znalazło się 18 firm z branży retail – piszę w komentarzu przygotowanym dla redakcji OmnichannelNews.pl i Omnichannel Voice Agnieszka Kminikowska-Szwichtenberg, Senior Consultant, ESG Strategy & Reporting, oraz Przemysław Oczyp, Partner Associate, ESG Strategy & Reporting, KPMG w Polsce.
Z badania wynika, że rośnie odsetek firm identyfikujących istotne tematy ESG, 81 proc. badanych firm w Polsce ujawnia przynajmniej podstawowe informacje na temat zrównoważonego rozwoju – w tym 13 firm z branży retail – najczęściej w formie osobnego raportu zrównoważonego rozwoju.
Badanie wykazało, że 44 proc. firm w Polsce (w tym tylko 4 z branży retail) identyfikuje istotne tematy. Jest to bardzo ważny wskaźnik, pokazujący powiązanie informacji ESG z modelem biznesowym i rzeczywistym wpływem firmy. Ten odsetek pokazuje, że polskie firmy nadal w sporej części traktują informacje niefinansowe, jako komunikację CSR, czyli niepowiązaną bezpośrednio z materialnością finansową firmy.
Rośnie odsetek firm identyfikujących istotne tematy ESG
Ponadto od 2019 roku największe firmy mają obowiązek raportowania swojego wpływu na klimat, jednak w niewielkim stopniu robią to w sposób uporządkowany i wynikający z globalnych rekomendacji i standardów. Według rekomendacji TCFD, wymagających informacji m.in. dotyczących struktur zarządzania i odpowiedzialności, zarządzania ryzykami, czy wskaźników realizacji strategii ESG i jej powiązania ze strategią firmy w Polsce raportuje tylko 22 proc. badanych firm – w tym jedynie dwie z branży retail.
Podobnie sytuacja wygląda z mierzeniem i raportowaniem emisji gazów cieplarnianych, zwłaszcza w sposób kompleksowy (w zakresie 1, 2 i 3) oraz ich celami redukcyjnymi – wśród badanych firm w Polsce raportuje je niecałe 20 proc. organizacji – w tym zaledwie dwie firmy z branży retail.
Badania pokazują kierunek, w którym rozwijają się firmy, jednak to co jest teraz trendem i wyróżnikiem za dwa lata będzie zaledwie minimum, które na wszystkich dużych firmach wymusza nowe regulacje. Chcąc się rozwijać i wyprzedzać konkurencję, warto wdrożyć zakres wymagany wchodzącymi regulacjami już w tym roku, zanim na dobre wejdą w życie, a w kolejnych latach wyjść nawet dalej i korzystać z „premii”, którą będzie przewaga rynkowa.
Coraz więcej firm publikuje odrębny raport dedykowany ESG
63 proc. największych firm w Polsce z badanej grupy przygotowuje osobny, dedykowany tematyce ESG raport. Od 2020 roku odsetek takich firm wzrósł o 7 p.p. Pokazuje to, że firmy powoli przygotowują swoje organizacje do nowego obowiązku raportowania, zgodnie z przyjętą pod koniec 2022 roku dyrektywą CSRD, jednak zakres raportowanych danych jest nadal niewielki w stosunku do nowych wymogów. Dyrektywa CSRD wprowadza również nowe jednolite standardy raportowania ESRS, obowiązek raportowania zgodnie z nimi będzie dotyczył raportów za 2024 rok (dla firm zatrudniających powyżej 500 pracowników) i za 2025 rok dla wszystkich dużych przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 250 pracowników. Warto zauważyć, że w Polsce zaledwie 9 proc. badanych firm zaczęło integrować dane finansowe i niefinansowe, jednak nie są to zintegrowane raporty finansowe i ESG w rozumieniu regulatora. Podobna sytuacja jest w całej Europie – w krajach Europy Zachodniej raportowanie zintegrowane stosuje 14 proc. badanych firm, a 15 proc. w krajach Europy Wschodniej.
– W Polsce ogólnie przyjętym i podstawowym standardem raportowania jest GRI (Global Reporting Initiative). Niemal połowa badanych firm (45 proc.) korzysta w swoich raportach z tego standardu. Ten odsetek konsekwentnie rośnie – jeszcze dwa lata temu zaledwie co dziesiąta firma wskazywała na taki sposób raportowania. Wynikało to z faktu, że ustawa o rachunkowości dawała firmom dowolność w stosowaniu ram raportowania, jak również możliwość ustalania własnej polityki raportowej. To powodowało, że firmy często na początku drogi raportowej nie stosowały globalnych standardów, traktując je jako kolejny krok zaawansowania. Można się spodziewać, że wraz z wprowadzeniem unijnego standardu CSRD ujednolicenie podejścia firm do raportowania stanie się faktem. Wymagane przez CSRD raportowanie szans i ryzyk klimatycznych oraz uwzględnienia kwestii środowiskowych w strategii biznesowej oraz wskaźników i mierników realizacji celów będzie w dużej mierze zbieżne z Rekomendacjami TCFD (Task Force on Climate-Related Financial Disclosures). Z badania KPMG wynika, że w Polsce tylko co piąta firma uwzględnia obecnie wytyczne TCFD, co stanowi 12 punktów procentowych mniej w porównaniu z globalną grupą 100 największych przedsiębiorstw z 58 badanych krajów. Można się spodziewać, że dostosowanie do raportowania na poziomie szczegółowości wymaganym przez CSRD będzie wymagać od polskich przedsiębiorstw szeregu zmian na poziomie strategicznym, procesowym oraz przyjętych rozwiązań metodologicznych i systemowych – mówi Iwona Galbierz-Sztrauch, Partner, Lider Usług Doradczych dla Sektora Finansowego, Lider ESG w KPMG w Polsce.
Nowa regulacja CSRD, wprowadza również obowiązek formalnego audytowania i potwierdzenia raportowanych danych. Będzie to duża zmiana dla całego rynku oraz wyzwanie dla firm w zakresie ujednolicenia i wiarygodności danych. Obecnie formalne potwierdzenie danych zawartych w raporcie jest w Polsce rzadkością. Tylko 12 proc. firm zdecydowało się na tego typu działanie.
29 proc. badanych firm odnosi się w swoich raportach do celów zrównoważonego rozwoju ONZ
Organizacja Narodów Zjednoczonych stworzyła listę 17 głównych celów (SDG) oraz związanych z nimi zadań adresujących globalne zmiany środowiskowe na świecie, które mają zostać osiągnięte do 2030 roku. Celami, do których firmy odwołują się najczęściej w swoich działaniach są: godna praca i wzrost gospodarczy (72 proc.), działania w dziedzinie klimatu (63 proc.) oraz odpowiedzialna konsumpcja i produkcja (58 proc.). Niespełna jedna trzecia analizowanych firm w Polsce firm łączy w raportach swoją politykę i działania ESG z Celami Zrównoważonego Rozwoju ONZ. Zdecydowana większość przedsiębiorstw na świecie raportuje wyłącznie pozytywny aspekt (61 proc.), tylko jedna dziesiąta uwzględnia negatywny wpływ na cele zrównoważonego rozwoju. W Polsce firmy nie raportują swojego pozytywnego i negatywnego wpływu w obszarze Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ. Tylko 6 proc. badanych firm identyfikuje cele szczegółowe dostosowane do ich biznesu i branży. Informowanie o negatywnym wpływie jest już wymagane dyrektywami np. SFDR dla rynku finansowego czy Taksonomii UE inwestycji zrównoważonych – jednak nie jest ujednolicone z analizą realizacji celów SDG. Badanie również pokazuje, że większość firm raportuje wobec konkretnych SDG, a 10 proc. wobec wszystkich 17.
Rośnie odsetek firm identyfikujących istotne tematy ESG
44 proc. badanych firm w Polsce identyfikuje i raportuje tematy istotne dla ich działalności. To pokazuje, na ile obszar ESG w dane firmie jest powiązany z modelem biznesowym firmy i jej rzeczywistym wpływem. Prawie połowa (47 proc.) europejskich przedsiębiorstw uznaje czynnik społeczny za ryzykowny dla ich przedsiębiorstw, jednak jego raportowanie często przyjmuje formę opisową, a nie przedstawia danych ilościowych.
– Niespełna połowa firm w Polsce identyfikuje i raportuje czynniki ESG, które w istotny sposób wpływają na wartość i model biznesowy firmy. Odsetek ten pokazuje, że polskie firmy nadal w dużej części traktują informacje dotyczące wskaźników klimatyczno-środowiskowych, zarządczych i społeczno-pracowniczych jako komunikację CSR, która nie ma powiązania z materialnością finansową firmy. Jest to o tyle istotny wskaźnik, że pokazuje interesariuszom powiązanie wiedzy nt. finansowego wpływu ryzyk ESG z modelem biznesowym i strategią firmy. Zintegrowanie ESG ze strategią biznesową jest kluczowe, a uporządkowane i holistyczne włączenie czynników pozafinansowych w procesy operacyjne absolutnie konieczne. ESG to nie incydentalne inicjatywy, a długookresowe działania, które mają bezpośredni wpływ na wartość firmy w kolejnych latach. Od tego warto wyjść myśląc o ESG – mówi Przemysław Oczyp, Partner Associate w Dziale Doradztwa Biznesowego/ESG, w KPMG w Polsce.
Dobrą praktyką, ale także przyszłym obowiązkiem jest wskazanie osoby odpowiedzialnej za realizację zakładanych celów związanych ze zrównoważonym rozwojem. W Polsce obecnie takie informacje możemy znaleźć jedynie w 15 proc. raportów badanych firm. Nadal rzadkością jest raportowanie uwzględnienia kwestii zrównoważonego rozwoju w obszarze wynagrodzeń w firmie, zarówno na poziomie zarządu, jak i zespołu kierowniczego. W Polsce raportuje takie informacje jedynie 4 proc. badanych firm.